Contents -BIBLIOGRAPHIC RECORD

Heathcote William Garrod, comp. (1878–1960). The Oxford Book of Latin Verse. 1912.

Avienus fl. 380 A.D.

Prologue to the Aratea

CARMINIS incentor mihi Iuppiter! auspice terras

linquo Ioue et celsam reserat dux Iuppiter aethram.

imus in astra Iouis monitu, Iouis omine caelum

et Iouis imperio mortalibus aethera pando.

Hic statio, hic sedes primi patris. iste paterni

principium motus, uis fulminis iste corusci,

uita elementorum, mundi calor, aetheris ignis

astrorumque uigor, perpes substantia lucis

et numerus celsi modulaminis. hic tener aer

materiaeque grauis concretio, sucus ab alto

corporibus caelo, cunctarum alimonia rerum,

flos et flamma animae. qui discurrente meatu

mentis primigenae penetralia dura resoluens

impleuit largo uenas operatus amore,

ordinis ut proprii foedus daret. iste calorem,

quo digesta capax solidaret semina mundus,

inseruit. rite hunc primum, medium adque secundum

uox secreta canit sibi, nam permixtus utrimque

et fultus sese geminum latus unus et idem est,

auctor agendorum propriique patrator amoris

et mundi uere factus pater. hic chaos altum

lumine perrupit, tenebrarum hic uincula primus

soluit et ipse parens rerum fluitantia fixit.

hic dispersa locis statuit primordia iustis,

hic digestorum speciem dedit, iste colorem

inposuit rebus sexuque inmixtus utroque

adque aeui pariter gemini, simul omnia lustrans,

sufficit alterno res semine. rerum opifex hic,

hic altor rerum, rex mundi, celsa potestas

aetheris adque Erebi, pigra inclinatio nodi,

insociabilium discretio iusta deorum.

cuius et extremum tellus opus, ignea cuius

lumina sunt late sol et soror: ille diei

tendat ut infusi rutilum iubar, altera noctis

ut face flammanti tenebrosos rumpat amictus,

ne desit genitis pater ullo in tempore rebus.

istius ille anni pulcer chorus, alta ut hebescat

terra gelu, uer ut blandis adrideat auris,

puluerulenta siti tellurem ut torreat aestas

et grauis autumni redeat fetura parentis.

hoc duce per tumidi ferimur freta gurgitis, isto

praeceptore solum grauibus uersamus aratris.

iste modum statuit signis, hic rebus honorem

infundit, tenebris hic interlabitur aethrae,

uiscera et aetherios animans genitabilis artus.

denique ne longum marcentia corda iacerent

mundanique ortus mens inmemor omnia sensim

uilia conciperet neque se subduceret umquam

fontis in aeterni primordia, quo uelut amnis,

quem festina citis urget natura fluentis,

lapsu continuo ruiturae in corpora nostra

prorumpunt animae seriemque per aethera nectunt:

hic primum Cnidii radium senis intulit astris

mortalemque loqui docuit conuexa deorum,

cur Hyperionios nepa circumflecteret ignis,

autumni reditu cur sub gelido Capricorno

bruma pruinosi iuga tristia, solueret anni,

cur spatium lucis, madidae cur tempora noctis

Libra celerque Aries demenso pondere Olympi

aequarent, qua parte polus sublimior alto

cardine caeruleas Thetidis non tangeret undas,

quis polus umbrifero lateat decliuis in axe

et uaga palanti cur signa errore ferantur.

quae rursum ingenio numerisque Solensibus idem

Iuppiter efferri melius dedit, incola Tauri

musa ut Cecropios raperetur et Aonas agros.

Me quoque nunc similis stimulat furor edere uersu

tempora, cum duris uersare ligonibus arua

conueniat, cum ueliuolo dare carbasa ponto

et cum uiticomo crinem tondere Lyaeo.

o mihi nota adyti iam numina Parnasei!

o per multa operum mea semper cura Camenae!

iam placet in superum uisus sustollere caelum

adque oculis reserare uiam per sidera. maior,

maior agit mentem solito deus, ampla patescit

Cirra mihi et totis se Helicon inspirat ab antris.